Maandag 14 april 2014

14 april, San Cristobal
Een nachtje slecht slapen, met redelijk wat auto,s die vlak langs mijn kamer komen. Weer vroeg wakker dus. De kamer is wel apart, zeker geen dertien in een dozijn. Mijn bed staat met hoofd en voeteneinde tegen een muur, met een tussenruimte van ca. 1.80m. Ik pas er dus net tussen.
Het ontbijt is uitstekend, een beker met fruit, aangevuld met yoghurt en een soort cruesli. Ook de koffie smaakt goed, maar hier wordt dan ook een groot deel van de koffie verbouwd.

Om 8.30 uur staan er 2 busjes klaar voor ons bezoek aan twee indianendorpen. Het eerste is San Juan Chamula. Deze plaats is eigenlijk een soort vrijstaat, waar als je het negatief verwoordt een sekte woont. De oorspronkelijke Maya bevolking heeft, na de overwinning van de Spanjaarden, een eigen draai aan het katholieke geloof gegeven. Iets wat ze trouwens meestal wel deden. Het was ook voor de oude maya's geen probleem andere goden in hun godsdienst in te passen. Hier hebben ze het gedaan door Johannes de Doper als beschermheilige van de stad te adopteren. Hij is daarmee voor hen belangrijker dan Jezus. De andere katholieke heiligen zijn een soort boodschappers naar de Mayagoden.
Je ziet dit o.a. terug in hun kerk, op het eerste gezicht ziet die er uit als een gewone katholieke kerk, compleet met de diverse heiligenbeelden. Overal zitten mensen te bidden of te praten en overal staan kaarsen, grote, kleintjes en in verschillende kleuren. Het hangt er maar vanaf waarvoor je komt. Verder zie je overal flesjes cola en iets wat lijkt op flesjes water.

Hoe het ene met het andere verweven is, blijkt uit de aanwezigheid van levende kippen. We zien een Maya ritueel uitgevoerd worden. Iemand die een probleem heeft, kan voor de kerk een sjamaan inhuren. Afhankelijk van het soort probleem, kan het zijn dat de sjamaan mee gaat de kerk in. De goede heilige wordt uitgezocht en voor diens beeld strijkt de sjamaan dan met de kip langs de patiënt. Hierdoor wordt het probleem overgedaan aan de kip. De sjamaan controleert dit door de pols van de patiënt te voelen. Als het probleem over is, nemen zowel de sjamaan ala de patiënt een flinke slok cola en/ of de lokale drank Posh ( een soort jenever, met 40-60% alcohol) waarna een flinke boer volgt. Daarna wordt het probleem verder verwijderd. En de kip? Tsja, die overleeft het niet, wordt begraven, met probleem en al.
Heel indrukwekkend. Helaas mogen we in de kerk geen foto's maken en ook buiten worden de meeste mensen liever niet gefotografeerd. Met name ook omdat ze geloven dat hun ziel op hun schouder verblijft en door het nemen van een foto verdwijnt. Als we de kerk uitkomen, komt er net een processie aan. Het blijkt ter ere van een of andere heilige te zijn. Elke man die in deze stad woont moet 1 jaar van zijn leven besteden aan vrijwilligerswerk voor de gemeenschap. Hij kan bijv. Major Domo zijn, wat betekent dat hij een jaar lang voor een bepaalde heilige moet zorgen, moet zorgen dat op de goede momenten de goede feesten georganiseerd worden, de heilige er altijd netjes bij staat e.d.. Een job die een forse aanslag op zijn vermogen doet, maar wat ook gezien wordt als een ere-baan. We bezoeken het huis van deze Major Domo, waar de vrouwen en kinderen druk bezig zijn met de voorbereidingen voor het feestmaal.
Het sektarische van deze gemeenschap zit er in dat iedereen zich moet houden aan de regels door de gemeenschap gesteld, waaronder m.n. de verering van Johannes de Doper. Doe je dat niet, dan heb je twee dagen de tijd om je spullen te pakken en met je gezin te vertrekken. Zo niet, dan wordt dat voor je gedaan. Alleen mensen die hier geboren zijn mogen hier wonen, zodat huwelijken met buitenstaanders sporadisch voorkomen, je mag dan niet meer in Chamula wonen.
Na een goede koffie gedronken te hebben op het plein, onze gids Igor weet de goede koffietentjes te vinden, gaan we door naar het volgende Indianendorp, Zinacantan.

Hier worden we gedropt bij Maria. Zij geeft een demonstratie weven en maakt vervolgens met haar schoondochter voor ons tortilla's, zwarte deze keer. Het blijkt nl. dat er vier kleuren mais bestaan, naast de ons bekende gele, is er ook nog witte, rode en zwarte. We eten die binnen in haar huisje op. Op een oppervlakte van ca. 4 x 9 m wonen er 9 mensen. Het is de gewoonte dat een schoondochter na haar huwelijk een aantal jaren bij schoonmoeder inwoont, om het huishouden en het verzorgen van de kinderen te leren. Pas daarna gaan ze op zichzelf wonen.
We krijgen volop gelegenheid de eigen gemaakte producten, incl. flesjes Posh, te kopen. Overigens kunnen kenners aan de kleding zien waar een Maya vandaan komt. Elk dorp heeft zijn eigen klederdracht. Door vrouwen wordt die nog wel veel gedragen, bij mannen is het uitzondering.
Daarna nog een korte wandeling door het dorp, een bezoek aan de kerk en de nodige verkopertjes van armbandjes, tasjes e.d. van ons afschudden. Overigens is dit dorp wel " gewoon" katholiek, met St. Laurentius als beschermheilige. Ook hier overigens de nodige aanpassingen. Maar geen sekte.

Terug naar onze verblijfplaats,San Cristobal de las Casas, waar ik nog wat rondwandel en op jacht ga naar een paar boeken. De kerk die ik nog wil gaan bekijken, blijkt gesloten ( zoals vele kerken overdag), zodat ik maar weer naar het hotel ga.
Begin van de avond gaan we naar Sergio Castro. een Mexicaan die zich het lot van de Maya bevolking heeft aangetrokken. Van huis landbouwkundig ingenieur, is hij zich nu gaan toeleggen op m.n. het verzorgen van brandwonden. De maya bevolking maakt nog veel gebruik van open vuur en, zeker in combinatie met het alcohol gebruik/misbruik, leidt dit vrij regelmatig tot brandwonden. Daarnaast heeft de man een boeiend prive museum, waar heel veel authentieke maya voorwerpen te zien zijn.
We eten weer met een deel van de groep en dan is het bedtijd. Morgen vertrekken we heel vroeg (6.30 uur) naar de volgende bestemming, Panajchel in Guatemala. Het wordt een lange reisdag.